THE GEOMETER'S SKETCHPAD

Geometer's sketchpad de bi önceki yayınımda olduğu gibi matematik öğretmenleri için çok faydalı olacağını düşündüğüm bir matematik programı.

Bu programda istenilen her türlü geometrik şekil çizilebiliyor.Fakat programın özellikleri şekli çizmekle sınırlı kalmıyor.Geometer's sketchpad, çizilen şekil üzerinde çeşitli hesaplamalar yapabiliyor.Örneğin, çizilen bir çemberin çevre uzunluğunu, alanını, yarıçapını otomatik olarak hesaplayabiliyor.Ayrıca, siz çemberin boyutunu değiştirdikçe oluşturduğunuz yeni çemberin boyutlarına göre uzunluk, alan vb hesapları da otomatik olarak değiştiriyor.Bu program, seçilen üç nokta arasındaki açıyı hesaplayabiliyor ya da seçilen iki noktanın orta noktasını bulabiliyor.Yine seçilen noktaların uzunluğunu birbirine oranlayabiliyor.

Geometer's sketchpad'in bir diğer önemli özelliği ise analitik düzlem seçeneği olması. Herhangi bir denklem yazıldığında program denklemin grafiğini analitik düzlemde kolayca gösterebiliyor.Otomatik olarak çizilen bu grafikte çeşitli oynamalar yapılabiliyor.Hatta, bu grafiğin üzerinde noktalar belirlendiğinde bu noktalar arasında çeşitli matematiksel hesaplamalarda yapabiliyor.

Bu programın eğlenceli yanı ise çizilen her çizginin kalınlık incelik ayarının yapılabiliyor olması ve yine her çizginin rengini değiştirebiliyor, şekillerin içini boyayabiliyor olunması.Bu da görsel açıdan muazzam şekil ve grafiklere sahip olabilme imkanı sunuyor.Sadece basit şekil ve grafikler değil en zor trigonometrik şekillerin grafikleri bile çizilip renklendirilebiliyor.

Programdan en çok faydalanabilecek olanlar şüphesiz ki öğretmenler.Çünkü özellikle akıllı tahta kullanılan sınıflarda öğretmenler ders anlatırken bu programdan büyük ölçüde yararlanabilirler.Geometer's sketchpad'le öğretmenler grafik çizimlerini kolayca yapabilir, öğrencilerine çok güzel ve güçlü görseller sunabilir.Öğretmenler özellikle şekillerden yararlanılması gerekilen konuların anlatımında bu programı kullanabilir.Ayrıca grafik sorularını akıllı tahtada yine bu programı kullanarak çözebilirler. Grafiklerin renkli olması hem öğrencilerin grafiği daha kolay anlamasını ve yorumlamasını sağlayacak hemde dersi daha ilgi çekici kılacaktır.

MATHTYPE 6.0

Günümüzde, bilgisayar çağının sunduğu olanaklarla matematiğin öğrenimi ve uygulanması çok daha kolaylaştı.Artık matematik alanında yararlanabileceğimiz bir çok bilgisayar programı mevcut.Bunlardan bir kısmı matematiği eğlenceli hale getirirken diğer bir kısmı ise görsele dökerek matematiğin daha somut ve daha anlaşılır olmasını sağlıyor..Bu programlar matematik alanında öğrenim gören ve ya bu alanda çalışan insanlara büyük kolaylık sağlıyor.

Bu programlardan biri Mathtype adındaki matematiksel denklemleri yazmakta bize kolaylık sağlayan bir yazılım.Bu programın sağlayabileceği bir çok özellik var.Bunlardan biri köklü sayıları kolaylıkla yazabilme özelliği.Bunun yanı sıra uluslarası karakterler kullanılabiliyor.Her şekildeki matrisi, kümeleri, geometrik ifadeleri, trigonometrik ifadeleri kolayca yazıp istenilen şekilde boyutlandırabiliyor.Bilindiği üzere kompleks formdaki denklemleri yada ifadeleri bilgisayarda yazabilmek gerçekten zordur.Burada bunu yazıya dökmek için gerekli olan bütün özellikler mevcut.Matematiksel ifadeler yazılırken konu her ne olursa olsun her çeşit karaktere ve yazım şekline sahip bir program.İstenilen denklemin ya da bir matematiksel ifadenin kolayca yazılmasını sağlıyor.

Bu programın en çok ihtiyaç duyanlar şüphesiz ki matematik öğretmenleri.Çünkü Microsoft Word programında bir sınav hazırlarken bazı matematiksel denklemlerin yazımının çok zor olması ya da program özelliklerinin yetersiz olması.İşte bu noktada Mathtype gerçekten çok büyük bir yardımcı.Sadece sınav değil öğrencilere ödev hazırlarken ya da sunum hazırlarkende yararlanılabilir.Bu programda denklemi kolayca yazıp oluşturduğunuz denklemi başka bir programa dahil edebilirsiniz.

Nevşehir-ekonomi



(peri bacaları)



Ekonomi

İl halkının önemli bir bölümü kırsal kesimde yaşar ve ekonomi tarıma dayalıdır. Hayvancı­lığın fazla gelişmediği ilde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri patates, buğday, şekerpancarı, arpa, üzüm, soğan, çavdar, nohut, elma ve karpuzdur. Bağların geniş alanlar kapladığı Nevşehir yöresinin, şarapçılık tarihinde önemli bir yeri vardır. Bu yörede Hititler döneminden beri üzüm yetiştirildiği ve şarap yapıldığı bilinmektedir. Birçok şarap fabrika­sının üretim yaptığı Nevşehir'de Tekel'in rakı fabrikası da yapım aşamasındadır. Birçok un fabrikası olan ildeki en büyük sanayi kuruluşu Sümerbank'ın pamuklu dokuma fabrikasıdır. Küçük çaplı bazı başka sanayi kuruluşları da olan Nevşehir ilinde başlıca geleneksel uğraş­lar halıcılık ve çanakçılıktır. Bu uğraşlar günümüzde turizme yönelik olarak yapılmak­tadır. Turizm Nevşehir ilinde önemli bir gelir kaynağıdır. Dünyanın başka ülkelerinde ben­zerine rastlanmayan peribacaları ile Hristiyanlığın ilk dönemlerinden kalma birçok tarihsel yapı özellikle yabancı turistlerin bü­yük ilgisini çeker. Tarihte Kapadokya diye adlandırılan geniş bölgenin bir parçası olması­na karşılık, günümüzde yalnızca Nevşehir-Ürgüp-Avanos üçgeninin içindeki bölgeye Kapadokya denmektedir. Bu bölgede birçok turistik konaklama ve hizmet tesisi vardır. Bazı oteller ve lokantalar arazide oyulmuş es­ki yapılarda, bazıları da yeni oyulan yerlerde hizmet verir. Nem oranının yanı sıra sıcaklı­ğın da yıl boyunca değişmeden aynı düzeyde kaldığı bu oyuklardan, patates, elma, beyaz-peynir ve Akdeniz Bölgesi'nden getirilen li­monların depolanmasında da yararlanılır. Uç-hisar yöresinde yoğunlaşan bu depolara "limonluk" denir. Yeraltı kaynakları açısından oldukça zengin olan Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesi topraklarından çıkarılan ve kaymaktaşı adıyla da bilinen hacıbektaş taşı hediyelik eşya yapımında kullanılır.

Nevşehir-Turistik yerleri

Göreme Açık Hava Müzesi

Nevşehir'e 13 km. uzaklıkta ve Göreme kasabasının 2 km. doğusunda yer alan bir kaya yerleşim yeridir. M.S. 4. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar yoğun bir şekilde manastır hayatı yaşanmıştır. Hemen her kaya bloğunun içinde kiliseler, şapeller, yemekhaneler ve oturma mekânları mevcuttur. Bugünkü Göreme Açık Hava Müzesi manastır eğitim sisteminin başlatıldığı yer olarak kabul edilir. Soğanlı, Ihlara, Açıksaray aynı eğitim sisteminin daha sonraları görüldüğü yerlerdir.

Elmalı Kilise

Dokuz kubbeli, dört sütunlu, kapalı haç planlı, üç apsislidir. Asıl girişi güney yönünden olan kiliseye, kuzeyden açılan bir tünel vasıtasıyla girilebilmektedir.

Yılanlı (Aziz Onuphrius) Kilise

Girişi kuzeydendir. Ana mekân enlemesine dikdörtgen planlı, beşik tonozlu, güneyde mezarların bulunduğu ek mekân ise düz tavanlıdır. Apsisi sol uzun duvara oyulmuş, kilise tamamlanmadan bırakılmıştır.

Karanlık Kilise

 

Kuzeydeki kavisli bir merdivenden kilisenin dikdörtgen, beşik tonozlu narteksine çıkılır. Narteksin güneyinde bir mezar bulunmaktadır. Kilise haç planlı, haç kolları çapraz tonozlu merkezi kubbeli, dört sütunlu, üç apsislidir.

Karanlık Kilise olarak adlandırılmasının nedeni, narteks kısmındaki küçük bir pencereden çok az ışık almasından dolayıdır. Bu sebeple fresklerdeki renkler oldukça canlıdır.

Tokalı Kilise

Bölgenin bilinen en eski kaya kilisesi olup 4 mekândan oluşur Tek Nefli Eski Kilise, Yeni Kilise, Eski Kilise’nin altındaki kilise, Yeni Kilise’nin kuzeyindeki Yan Şapel. 10. yüzyılın başlarına tarihlenen Eski Kilise, bugün Yeni Kilisenin giriş mekânı şeklinde ise de orijinalde tek nefli, beşik tonozlu bir yapıdır. Doğusuna Yeni Kilisenin eklenmesi sırasında apsisi tamamen yıkılmıştır. Sahneler tonoz yüzeyine ve duvarların üst bölümüne yerleştirilmiştir. Hz. İsa'nın hayatını kapsayan siklus tonozda panellere ayrılmış olup, sahneler sağ kanatta başlayıp sol kanata doğru takip etmektedir.

Nevşehir Kalesi

Selçuklular döneminde, Bağdat'a giden kervan yolunun korunması amacıyla inşa edilmiştir. Nevşehir'in eski yerleşim yerinde, sağlam bazalt kütleli bir tepenin üzerinde bulunan kale, Osmanlı döneminde Damat İbrahim Paşa tarafından onarılmış ve cumhuriyet döneminde de yeniden restore edilerek tahrip olmaktan korunmuştur. Sur duvarları genelde sağlam olup, kale girişi güneybatı yönündedir.

Özkonak Yeraltı Şehri

Avanos'a 14 km. uzaklıktaki Özkonak kasabasında bulunan yeraltı şehri, İdiş Dağı'nın kuzey yamaçlarında volkanik, granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça kalın olduğu bir yerde yapılmıştır. Yeraltı şehri henüz tam olarak temizlenmemiş olup temizlendiği kadarıyla ziyarete açılmıştır.

Kaymaklı Yeraltı Şehri

Nevşehir'e 20 km. mesafede bulunan Kaymaklı kasabasındadır. 8 katlı olup ilk katı erken dönem tarihlenmektedir. Roma ve Bizans dönemlerinde de diğer alanların oyularak genişletilmesi suretiyle yeraltı şehri haline dönüştürülmüştür. Bugün 4 katı ziyarete açıktır.

Tüf kayalara oyulmuş bu yeraltı şehri, bir kitlenin geçici olarak yaşayabilmesi için gerekli barınma şartlarına haizdir. Dar koridorlarla birbirlerine bağlanan oda ve salonlar, şarap depoları, su mahzenleri, mutfak ve erzak depoları, havalandırma bacaları, su kuyuları, kilise ve dışarıdan gelebilecek herhangi bir tehlikeyi önlemek için kapıyı içten kapatan büyük sürgü taşları vardır.

Derinkuyu Yeraltı Şehri

Nevşehir- Niğde karayolu üzerinde ve Nevşehir'e 30 km. uzaklıkta bulunan Derinkuyu ilçesindedir. Kaymaklı yeraltı şehrinde olduğu gibi burada da büyük bir topluluğu içinde barındıracak ve ihtiyaçlarını karşılayacak mekânlar vardır. Bu yeraltı şehri 8 katlıdır. Kaymaklı yeraltı şehrinden farklı olarak burada misyonerler okulu, günah çıkartma yeri, vaftiz havuzu ve ziyaretçilerin ilgisini çeken kuyu mevcuttur.

Yeraltı şehirleri sadece Kappadokia bölgesinin jeolojik oluşumlarına özgü yapılar olup diğer bölgelerde bu tür örneklere rastlanmamaktadır.

Mazı Yeraltı Şehri

Antik adı "Mataza" olan Mazı köyü, Ürgüp'ün 18 km. güneyinde, Kaymaklı yeraltı şehrinin ise 10 km. doğusundadır.

Değişik yerlerde 4 girişi tespit edilebilmiştir; asıl girişi düzensiz taşlarla örülmüş koridor sağlamaktadır. Kısa koridordaki iri sürgü taşı, yeraltı şehrinin giriş çıkışını kontrol altına almaktadır. İç kısımdaki küçük oda, sürgü taşının rahat bir şekilde hareket etmesi için yapılmıştır. Yeraltı yerleşiminin geniş alanlarına yayılan ahırlar, diğerlerinden farksızdır. Ahırlardan kısa bir koridor vasıtasıyla yeraltı şehrinin kilisesine ulaşılmaktadır. Bu mekânın girişi sürgü taşı ile kapatılabilmektedir. Kilise apsisi, köşeye oyulmuştur ve cephesi kabartmalarla süslüdür.

Uçhisar Kalesi

Nevşehir merkezine 10 km. uzaklıkta bulunan Uçhisar, doğal konumu nedeniyle bir hisar görünümündedir. Kapadokya manzarasına hâkimdir. Doğu Roma döneminde, korunaklı yapısı ile Arap akınlarına karşı kolayca savunma sağlamıştır. Kalenin içerisine oyulmuş eski bir mağara bulunmaktadır. Mağaraya üç yol ile girilir ve bu yollar geniş bir salonda birleşir. Yolların birinde taş kapı, ardında da nöbetçi odası mevcuttur. Kalenin içerisinde başka dehlizler de bulunmakla birlikte, bunların bazıları çökmüş bazıları ise molozla dolmuştur.

NEVŞEHİR

TARİHİ

Kent, Orta Çağ ve Yeni Çağ'da, Seandos; Nissa ve Muşkara adıyla anılıyordu. Anadolu, Büyük Selçuklu Devleti'nin elindeyken eski adı Nissa'nın yerinde Muşkara adında bir köy vardı. Muşkara sağlam yapılı anlamındadır. 18 evlik küçük bir köy olan Muşkara, Ürgüp'e bağlıydı.

Tarihçi Charles Texier'e göre; XII. yüzyıl sonlarına doğru, yani Selçuklular zamanında, Nissa şehri halkı yavaş yavaş şehirden ayrılarak, başka bir yere göç etmişlerdir. Çevre ile ilgili bilgi veren tarihçiler, bu yeni göç yerinin Muşkara olduğunu yazarlar.

Osmanlılar döneminde ise; Muşkara yerine Nevşehir kullanılmaya başlandı. II. Beyazıt'ın oğlu Şehzade III. Ahmet'in sır katibi, Muşkaralı İbrahim, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa olarak sadrazamlığa getirildiğinde, doğduğu kent olan Muşkara'da büyük bayındırlık hareketine girişti. İmaretler, camiler, medreseler, hamam ve çeşmeler yaptırdı. Muşkara adını değiştirerek, kente Yenişehir anlamına gelen Nevşehir adını verdi.

Nevşehir ilinin ilçeleri; Acıgöl, Avanos, Derinkuyu, Gülşehir, Hacıbektaş, Kozaklı ve Ürgüp'tür.